List type – Dart Tour

Chào mừng bạn đến với Fx Studio. Chúng ta tiếp tục chuyến du lịch với ngôn ngữ Dart. Chủ đề bài viết này là List Type. Một trong những kiểu dữ liệu Collections trong Dart. Bên cạnh đó, chúng ta sẽ tìm hiểu các vấn đề liên quan & các toán tử dùng với List.

Nếu mọi việc đã ổn rồi, thì …

Bắt đầu thôi!

Chuẩn bị

Về mặt công cụ editor thì khá đơn giản:

• TextEditor
• Visual Studio Code (nên dùng)

Hoặc bạn vào trang https://dartpad.dev/ để tiến hành code luôn. Khá là giống với Playground của Swift.

Vè mặt lý thuyết, nếu bạn chưa biết gì về Dart, thì có thể theo dõi lại các bài viết trong series Dart Tour nhóe.

List type

List hay còn gọi là Array theo cái tên dân gian lập trình thường dùng.

Đây là một kiểu dữ liệu phổ biến nhất trong Dart cũng như trong các ngôn ngữ lập trình khác.

Nó có những đặc điểm cơ bản sau:

• Là một cấu trúc dữ liệu để sắp xếp thứ tự các đối tượng.
• Các đối tượng trong List thì có cùng kiểu dữ liệu với nhau
• Phần tử đầu tiên sẽ có index = 0
• Thứ tự các phần tử trong một danh sách rất quan trọng.

Như vậy chắc cũng ổn rồi, bắt tay vào việc chính thôi.

Create List

List type sẽ được tạo bằng việc khai báo các đối tượng cùng loại trong cặp dấu []. Ví dụ cơ bản nhất như sau:

var numbers = [1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9];

Đó là một List type với kiểu int cho các phần tử. Chúng ta sẽ gọi ngắn là List int nhoé. Công việc tạo một List như vậy được gọi là list literal. Và bạn có thể gán lại biến bằng một list literal khác.

numbers = [];

Lúc này, numbers của chúng ta là một List rỗng, hay không chứa bất cứ phần tử nào hết.

Tuy là rỗng nhưng nó khác null nhoé, vì nó tồn tại.

Khai báo một List ban đầu bằng cách gán một danh sách rỗng cho nó.

var names = [];

// #1
List<type> list_name = [];

// #2
var list_name = <type>[];

var numbers = [1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9];
print(numbers);
  
// [1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9]

var numbers = [1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 9, 9];

final second = numbers[1];
print(second); // 2

Bạn sử dụng dấu [] và điền thứ tự phần tử vào là truy cập được tới phần tử đó.

• Lấy index của một phần tử

final index = numbers.indexOf(9);
print(index); //8

final index2 = numbers.indexOf(0);
print(index2); //-1

Bạn sử dụng phương thức .indexOf() để tìm index của một phần tử nào đó trong List. Nó sẽ trả về index đầu tiên được tìm thấy, bỏ qua các index khác. Nếu không tìm thấy sẽ là -1.

• Gán giá trị vào phần tử thứ i

numbers[2] = 2;
print(numbers);

//[1, 2, 2, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 9, 9]

Vẫn sử dụng việc truy cập vào phần tử thứ i, nhưng chúng ta đặt ở bên phải dấu = . Gán giá trị mới cho nó. Như vậy là ổn.

• Thêm một phần tử vào List

numbers.add(10);
print(numbers);

//[1, 2, 2, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 9, 9, 10]

Dùng phương thức .add() để thêm một phần tử mới vào danh sách.

• Xoá một phần tử trong List

numbers.remove(5);
print(numbers);
// [1, 2, 2, 4, 6, 7, 8, 9, 9, 9, 10]

numbers.remove(2);
print(numbers);
// [1, 2, 4, 6, 7, 8, 9, 9, 9, 10]

Ta dùng phương thức .remove() để xoá đi một phần tử trong danh sách.

Mutable & Immutable List

Ví dụ

Đầu tiên, chúng ta hãy xem một ví dụ sau:

var books = ['iOS', 'Android', 'Flutter', 'Kotlin', 'Swift', 'Dart'];
books.add('C#');
books.remove('Android');
print(books);

final names = ['Tèo', 'Tí', 'Na', 'Lam', 'Hồng', 'Dần'];
names.add("Tỵ");
names.remove('Na');
print(names);

Bạn có thấy điều gì không ổn trong ví dụ trên không?

var là biến số. Nên giá trị có thể thay đổi được. Nhưng mà final lại là hằng số, tại sao giá trị vẫn có thể thay đổi được.

Ta tiếp tục xem ví dụ tiếp theo nhoé!

books = ['PHP', 'HTML', 'CSS', 'JS'];
print(books);

names = ['Dũng', 'Đài', 'Hải', 'Cường']; //error
print(names);

May quá, chúng ta đã có lỗi xãy ra với final List rồi. Còn var List vẫn bình an vô sự.

Giải thích

• Với var hay final List thì sẽ không liên quan tới tới việc một danh sách có thể thay đổi được (mutable) hay không thay đổi được (immutable)
• Chúng sẽ liên quan tới địa chỉ vùng nhớ. Tức là con trỏ.
• var List thì mọi chuyện khá là đơn giản. Khi nó là biến. Nó có quyền:
  • Thay đổi sang vùng nhớ khác (ví dụ 2)
  • Thay đổi nội dung của nó (ví dụ 1)
• final List thì mọi chuyện sẽ phúc tạp hơn. Khi con trỏ sẽ trỏ tới vùng nhớ lúc được cấp phát lần đầu tiên. Nó sẽ:
  • Không chuyển sang vùng nhớ khác hay gán con trỏ khác cho nó (ví dụ 2)
  • Nhưng nó có thể thay đổi nội dung liên quan tới vùng nhớ mà nó trỏ vào (ví dụ 1)

Thật là mệt mỏi. Đúng là trong hư có thật mà trong thật có hư.

Deeply immutable lists

Và giờ bạn quyết tâm tạo một danh sách mà bất khả xâm phạm. Dù thay đổi vùng nhớ hay là thay đổi nội dung đi cho nữa, thì đều không được hết. Cách giải quyết khá là đơn giản, thay bằng từ khoá const là xong.

Ví dụ như sau:

const names = ['Tèo', 'Tí', 'Na', 'Lam', 'Hồng', 'Dần'];

// or

final names = const ['Tèo', 'Tí', 'Na', 'Lam', 'Hồng', 'Dần'];

Nhìn hơn phèn một chút, nhưng bạn sẽ an tâm là cho dù gán hay add hay remove đều không thể làm được.

Tuy nhiên, nhiều bạn cố chấp vẫn muốn tạo một danh sách là final vì giá trị phải được tính toán lúc run-time. Nhưng lại muốn nó là immutable. Dart sẽ cho chúng ta một giải pháp, đó là List.unmodifiable(). Ví dụ:

final modifiableList = [DateTime.now(), DateTime.now()];
final unmodifiableList = List.unmodifiable(modifiableList);

Bạn sẽ có danh sách unmodifiableList được tạo ra từ modifiableList lúc run-time. Và nó sẽ không bị thay đổi được.

Bạn hài lòng với từ khoá final rồi chứ.

List Properties

Ta tìm hiểu các thuộc tính cơ bản của một List type qua các ví dụ sau. Giả sử bạn có List như thế này.

const drinks = ['water', 'milk', 'juice', 'soda'];

• First & Last elements

drinks.first  // water
drinks.last   // soda

Với .first & .last là bạn nhanh chóng truy cập vào phần tử đầu tiên và cuối cùng của một danh sách.

• Checking if a list contains any elements

Kiểm tra xem thử danh sách chúng ta có phần tử hay không có phần tử nào cả, bằng 2 thuộc tính sau:

drinks.isEmpty     // false
drinks.isNotEmpty  // true

• Length

Sử dụng thuộc tính .length để xem có bao nhiêu phần tử trong một danh sách.

drinks.length == 0 // false
drinks.length > 0  // true

• Loop

Nôm na thì bạn sẽ có 2 cách duyệt từng phần tử trong một List. Đó là for và forEach. Xem ví dụ nhoé.

// for in
for (var item in drinks) {
  print(item);
}

// forEach
desserts.forEach((dessert) => print(dessert));

desserts.forEach(print);

Với cách cuối được gọi là tear-off, bạn sẽ lượt bỏ qua những cú pháp không cần thiết.

Exten for Flutter

Bây giờ chúng ta lại sang phần crossover giữa Dart & Flutter. Vì chúng nó có sự ảnh hưởng qua lại lẫn nhau. Nên sẽ có một số toán tử được thêm vào như sau:

Spread operator

Để bắt đầu, bạn xem qua ví dụ sau nhoé!

const list1 = ["1", "2", "3", "4", "5"];
const list2 = ["A", "B", "C", "D", "E"];

const list3 = ["0", ...list1, "&", ...list2, "F"];

print(list3);
//[0, 1, 2, 3, 4, 5, &, A, B, C, D, E, F]

Bạn cũng đủ đoán ra ý nghĩa của toán tử ... rồi chứ. Nó được gọi là spread operator. Giúp bạn tạo một danh sách mới bằng việc thêm một danh sách khác vào trong nó.

Ngoài ra, áp dụng với List là nullable, ta sẽ có toán tử null spread operator (...?). Bạn xem ví dụ nhoé.

List<String>? coffees;
final hotDrinks = ['milk tea', ...?coffees];
print(hotDrinks);

Bạn có một danh sách mới, tạo từ việc mở rộng 1 danh sách cộng thêm một List nullable. Nếu như ví dụ, nó không có ý nghĩa mấy. Chắc chúng ta sẽ tìm hiểu sau.

Collection if

Một toán tử mới, à mà đúng ra là 1 cách dùng mới khá là bá đạo. Khi bạn có thể thêm 1 câu lệnh điều kiện if vào trong 1 List, để quyết định rằng có nên thêm vào 1 phần tử tiếp theo hay không.

Xem ví dụ là hiểu liền nhoé!

const isOkay = false;
const list4 = ['A', 'B', if (isOkay) 'C', 'D'];

print(list4); //[A, B, D]

Trong đó,

• Bạn chú ý tới các const dùng để khai báo là các hằng số và không thay đổi được
• Tuy nhiên list4 có số lượng các phần tử phụ thuộc vào isOkay
• Cụ thể là việc quyết định có thêm C vào trong List hay không tuỳ thuộc vào điều kiện if kia

Bạn hãy thử thay đổi giá trị isOkay = true, và cảm nhận kết quả nhoé.

Collection for

Và bạn nghĩ thử xem là tụi Dart có dám cho for và trong 1 List nữa hay không. Xem ví dụ code sau nhoé:

const list5 = ['1', '2', '3', '4', '5'];
var list6 = ['0', for (var item in list5) item, '6', '7'];
print(list6);

Trong đó

• Phải sử dụng var cho khai báo danh sách cuối cùng rồi.
• list6 được tạo nên bởi việc lặp các phần tử list5 và trong bản thân danh sách gán cho nó.

Một nước đi mà chúng ta không ngờ được.

Tạm kết

• Tìm hiểu về List Type trong Dart
• Cấu tạo & cú pháp cho việc khai báo một List
• Các toán tử & thuộc tính cơ bản của List
• Mở rộng List trong Flutter

Okay! Tới đây, mình xin kết thúc bài viết về List type trong series Dart Tour. Nếu có gì thắc mắc hay góp ý cho mình thì bạn có thể để lại bình luận hoặc gởi email theo trang Contact.

• Bạn có thể checkout code tại đây.
• Bài viết tiếp theo tại đây.

Cảm ơn bạn đã đọc bài viết này!

Written by chuotfx

Hãy ngồi xuống, uống miếng bánh và ăn miếng trà. Chúng ta cùng nhau đàm đạo về đời, về code nhóe!